Z informacji przekazywanych przez media po 12.3.2018 r. wynika, że podczas rozpoznawania wniosku o wydanie Polaka zatrzymanego na podstawie ­Europejskiego Nakazu Aresztowania wydanego przez polski sąd, irlandzki High Court of Justice powziął wątpliwości co do stanu praworządności w Polsce. Sędzia Aileen Donnelly stwierdziła, że skala zmian dokonanych w polskim systemie prawnym w ciągu ostatnich 2 lat jest tak ogromna, że można postawić tezę o „systemowym zepsuciu” praworządności.

Zapowiadając wniosek do TSUE sędzia Donnelly stwierdziła, że Komisja Europejska podjęła znaczne wysiłki na rzecz konstruktywnego dialogu, ale polskie władze nie są w ten dialog odpowiednio zaangażowane. Zwróciła uwagę, że zalecenia Komisji dla Polski są „aktem oskarżenia o zagrożeniu rządów prawa w kraju europejskim w drugiej dekadzie XXI wieku”, zaś reformy polskiego rządu „wydają się świadomym, wyrachowanym i prowokacyjnym ustawodawstwem, demontującym niezależność sądownictwa, kluczowy element rządów prawa”. Powołując się na zalecenia Komisji dla Polski i na raporty Komisji Weneckiej, stwierdziła, że: „konstytucyjność polskich ustaw nie może być rzetelnie zbadana w Polsce”, ponieważ „niezależność sądownictwa i legitymacja Trybunału Konstytucyjnego zostały poważnie podważone”. Oceniła, że gdyby zatrzymany został przekazany Polsce, będzie sądzony w ramach systemu, „w którym minister sprawiedliwości jest prokuratorem i ma możliwość podejmowania działań wobec prezesów sądów”, co może wywoływać u nich „efekt mrożący”.

Odniosła się też do zmian w SN, wymuszonych wprowadzeniem nowego wieku przejścia sędziów w stan spoczynku oraz do powołania na podstawie ostatnio zmienionych przepisów nowej KRS, której członkowie sędziowie zostali powołani przez polityków. Nawiązała także do dyskryminujących ze względu na płeć przepisów dotyczących stanu spoczynku. Stwierdziła, że wydaje się, że Polska nie akceptuje istnienia wspólnych europejskich wartości, które muszą być przestrzegane.

Dodała, że nie ma już gwarancji, że stanowione w Polsce przepisy będą zgodne z polską Konstytucją. „Ostatnie zmiany w Polsce były tak szkodliwe dla rządów prawa, że Trybunał [Sprawiedliwości UE] musi stwierdzić, że naruszono wspólną wartość rządów prawa i demokrację w Polsce”. W Polsce „podstawowe wartości, takie jak niezawisłość sądownictwa i poszanowanie konstytucji, nie są już respektowane, (…) system sprawiedliwości już nie funkcjonuje w ramach rządów prawa”. Tym samym uznała, że w Polsce jest zagrożona praworządność i demokracja, a to podważa wzajemne zaufanie, niezbędne do wykonywania Europejskich Nakazów Aresztowania.

Rozstrzygnięcie sprawy zostało wstrzy­mane do czasu rozpoznania pytania prawnego skierowanego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu.

Sprawę w szczegółach opisał dziennik „Irish Times”¹ oraz media polskie.

(IS)

¹ Opis sprawy dostępny na: https://www.irishtimes.com/news/crime-and-law/courts/high-court/high-court-judge-seeks-eu-ruling-on-effect-of-polish-law-changes-1.3424530.

W dniu 7.12.2017 r. NSA w sprawach I OSK 857/17 oraz I OSK 858/17 oddalił skargi kasacyjne od postanowień WSA w Warszawie z 29.12.2016 r. w sprawie II SA/Wa 1652/16 oraz z 30.12.2016 r. w sprawie II SA/Wa 1675/16, którymi odrzucono skargi na postanowienia Prezydenta RP w przedmiocie odmowy powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego. Naczelny Sąd ­Administracyjny stwierdził, że zaskarżone postanowienia Prezydenta RP nie podlegają kontroli sądów administracyjnych.

Trzech spośród niepowołanych sędziów postanowiło złożyć skargi do ETPC w Strasburgu. Jak poinformował media ich pełnomocnik, w skardze do ETPC stwierdzają, że przez to, w jaki sposób orzekł NSA, zostali pozbawieni prawa do rzetelnego procesu, które jest gwarantowane w art. 6 ust. 1 Europejskiej konwencji praw człowieka. Skarżący zarzucają państwu polskiemu, iż dostęp do sądu był nieskuteczny, gdyż sądy odmówiły rozpatrzenia i merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy. Tym samym, nie zapewniono kontroli postanowienia Prezydenta RP o odmowie powołania skarżących na stanowiska sędziowskie. Skarżący zostali pozbawieni prawa do odwołania się do sądu, gdy tymczasem funkcją sądów administracyjnych w ustroju państwa polskiego jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej. Kolejny zarzut dotyczy braku poszanowania rządów prawa. Skarżący uważają, że Prezydent, podejmując decyzję w ich sprawie, nie zastosował się do zasad konstytucyjnych. Na skutek tego doszło do błędnego przekonania, że głowa państwa może dowolnie korzystać z prerogatywy do powoływania sędziów i nie jest związana przesłankami nominacji, procedurą nominacji ani zasadą legalizmu. Takie działanie uderza w niezawisłość i bezstronność sędziowską i prowadzi do sytuacji, w której wyłącznie Prezydent – w sposób całkowicie arbitralny – decyduje, kogo nominować na stanowiska sędziowskie. Skarżący wskazują również m.in. na naruszenie art. 13 konwencji poprzez brak poszanowania prawa do skutecznego środka odwoławczego. Uznano bowiem, że postanowienie Prezydenta o odmowie nominacji nie może być zakwalifikowane jako akt, od którego można się odwołać. Zdaniem skarżących, akty urzędowe wydawane przez głowę państwa w zakresie, w jakim dotykają sfery indywidualnych jednostek poprzez władcze rozstrzyganie o ich prawach i obowiązkach, podlegają kognicji sądów administracyjnych.

(IS, DGP¹)

¹ Źródło: http://prawo.gazetaprawna.pl/arty­ku­ly/1102685,etpc-sedziowie-ida-do-strasburga.html

W marcu 2018 r. obchodzono po raz drugi Dzień Edukacji Prawnej, którego inicjatorem jest Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” (SSPI), a współorganizatorem Fundacja Edukacji Prawnej „Iustitia” (FEPI)¹. Celem przedsięwzięcia jest promocja wiedzy prawnej, rozbudzenie zainteresowania obywateli tematyką prawa, a przede wszystkim przybliżenie instytucji wymiaru sprawiedliwości. Adresatem wydarzeń organizowanych przez poszczególne sądy oraz oddziały Stowarzyszenia „Iustitia” były zazwyczaj dzieci i młodzież, ale także dorośli mogli znaleźć ciekawe propozycje. W wielu sądach odbyły się spotkania z sędziami, radcami prawnymi i adwokatami, symulacje rozpraw, wykłady i dyskusje na temat zagadnień prawnych oraz instytucji wymiaru sprawiedliwości, pokazy mediacji, konkursy krasomówcze i artystyczne, debaty oksfordzkie. Został m.in. ogłoszony konkurs skierowany do młodzieży, który zostanie rozstrzygnięty w Dzień Wymiaru Sprawiedliwości 23.5.2018 r. Dzień Edukacji Prawnej był też okazją do podsumowania działań wcześniej prowadzonych przez środowisko sędziowskie oraz rozważenia planów na przyszłość.

Partnerami działań były w tym roku: Wolters Kluwer Polska, Fundacja Court Watch Polska oraz Fundacja ProPublika, które wzbogaciły ofertę interesujących wydarzeń edukacyjnych.

Uczestnicy spotkań w wybranych sądach mieli możliwość udziału w grze planszowej „Prawopolis”, przygotowanej i prowadzonej przez wolontariuszy i pracowników Fundacji Court Watch Polska.

W dniach poprzedzających Dzień Edukacji Prawnej, Fundacja ProPublika wraz z Fundacją ELEMENTARZ oraz Stowarzyszeniem „Iustitia”, rozpoczęły realizację projektu edukacji obywatelskiej pt. „Po co nam sądy?”, w ramach którego sędziowie przeprowadzili spotkania edukacyjne dla uczniów szkół podstawowych na terenie pięciu województw, przekazując im podstawową wiedzę na temat prawa oraz wymiaru sprawiedliwości. W kolejnym kroku projektu uczniowie odwiedzą pobliskie sądy, uczestnicząc w inscenizacjach rozpraw oraz zwiedzając gmachy sądowe. W ramach projektu przeprowadzone będą dwa konkursy tematyczne – plastyczny oraz literacki.

W organizację Dnia Edukacji Prawnej włączyło się także największe wydawnictwo prawnicze Wolters Kluwer Polska, które na co dzień podejmuje działania upowszechniające wiedzę prawną zarówno wśród prawników, jak też specjalistów różnych dziedzin. Od 12 marca, z okazji Dnia Edukacji Prawnej na stronie www.lex.pl prezentowany był cykl artykułów „Bliżej prawa”, podejmujących tematy prawne interesujące obywateli, takie m.in. jak: formalności związane z rekrutacją do przedszkoli, rozwód a prawo do dzieci, firma w domu, spadki i darowizny, prawo pracy – nowości, formalności przy sprzedaży mieszkania, jak postępować przy egzekucji komorniczej i wiele innych. 15 marca odbyły się webinary przybliżające tematykę uprawnień rodzicielskich oraz prowadzenia firmy w domu. Ponadto udostępniono nagrania lekcji prawa dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych do wykorzystania na zajęciach WOS-u.

(IS)

¹ Szczegółowy program wydarzeń dostępny na: http://www.iustitia.pl/dzien-edukacji-praw­nej/ 2149-dzien-edukacji-prawnej-2018-kalendarz-wydarzen

Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” odniosło się do nieprawdziwych twierdzeń Prezesa Rady Ministrów dotyczących polskiego sądownictwa, opublikowanych 13.12.2017 r. w amerykańskim tygodniku Washington ­Examiner. Stowarzyszenie stwierdziło, że wbrew słowom Premiera, przez ostatnie 27 lat wymiar sprawiedliwości w Polsce rozwijał się w ramach porządku prawnego opartego na wartościach demokratycznych. Stał w pełnej zgodzie ze standardami europejskimi i stanowił część sądownictwa europejskiego. Sądownictwo funkcjonowało odrębnie od pozostałych władz, bez nacisku polityków czy wpływu byłego systemu komunistycznego. W 1990 r. wszyscy sędziowie SN zostali poddani procedurze weryfikacyjnej, większość z nich została usunięta i zastąpiona nowym pokoleniem prawników wybranych ze względu na wiedzę i umiejętności. Na początku lat 90. sędziowie sądów powszechnych, którzy brali udział w politycznych procesach opozycji, naruszali prawo albo przekroczyli swe uprawnienia w indywidualnych przypadkach, również zostali usunięci z zawodu. Co więcej, olbrzymia większość sędziów, którzy zaczęli swoją karierę przed 1989 r., jest już na emeryturze. Zdecydowana większość obecnie orzekających sędziów rozpoczęła swoją służbę już w wolnej Polsce. Statystyki z 2013 r. wskazywały, że polski sędzia w sądzie rejonowym miał średnio 35–40 lat, a w sądzie okręgowym 40–50 lat. Ostatnie dane pokazują, że średni wiek sędziego w sądzie rejonowym to 44 lata, a w sądzie okręgowym 50 lat.

Z kolei 10.1.2018 r., Premier Mateusz Morawiecki spotkał się z dziennikarzami mediów zagranicznych. Na spotkaniu dziennikarzom przekazano wcześniej przygotowane i wydrukowane informacje odnoszące się do tzw. „reformy wymiaru sprawiedliwości”. Premier wygłosił też kilka opinii na ten temat.

Stowarzyszenie odniosło się do nieprawdziwych informacji rozpowszechnianych przez Premiera Mateusza Morawieckiego¹. Podobnie do twierdzeń Mateusza Morawieckiego odniósł się Sąd Najwyższy².

(IS)

¹ Odpowiedzi dostępne na: http://www.iustitia.pl/1990-statmm; http://www.iustitia.pl/infor­ma­cje/2064-polemika-stowarzyszenia-sedziow-polski-iustitia-z-wypowiedziami-premiera-mateusza-morawieckiego-na-spotkaniu-z-zagranicznymi-korespondentami-w-dniu-10-01-2018; http://www.iustitia.pl/informacje/2063-w-zwiazku-z-informacjami-rozpowszechnianymi-za-granica-przez-prezesa-rady-ministrow-mateusza-morawieckiego

² Oświadczenie SN dostępne na: http://www.iustitia.pl/informacje/2057-oswiadczenie-rzecznika-sn-w-sprawie-dokumentu-przekazywanego-przez-premiera-mateusza-morawieckiego

W dniu 9.12.2017 r. w Krakowie odbyły się obrady Stowarzyszenia Europejskich Sędziów i Prokuratorów na Rzecz Wolności i Demokracji ­MEDEL¹, poprzedzone konferencją „Zarządzanie sądami a dostęp do wymiaru sprawiedliwości” zorganizowaną przez Uniwersytet Jagielloński, m.in. przy współudziale SSP „Iustitia” oraz ­MEDEL. Podczas obrad wybrany został nowy Zarząd MEDEL. Jednym z jego członków została przedstawicielka naszego Stowarzyszenia sędzia Monika Frąckowiak.

Jednocześnie zdecydowano, że ustępujący członkowie Zarządu MEDEL (Gualtiero Michelini, Thomas Guddat, Dragana Boljevic, Dana Girbovan, Álvaro García Ortiz, Marie-Blanche Régnier) będą dalej wspierać nowy zarząd jako członkowie afiliowani.

(IS)

¹ Całość sprawozdania dostępna na : http://www.iustitia.pl/informacje/2000-sprawozdanie-z-obrad-medel-w-polsce-oraz-tresc-deklaracji-krakowskiej

W grudniu 2017 r. parlament uchwalił wysoce wątpliwe konstytucyjnie nowelizacje ustaw o KRS i SN. Uczynił to po wcześniejszym „sprawnym” również nocnym – procedowaniu, w którym uczestniczyli, a raczej któremu bezpośrednio przyglądali się przedstawiciele SSP „Iustitia”. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawy nowelizujące 20.12.2018 r. Pierwsza z ustaw wygasiła m.in. określone w Konstytucji RP kadencje sędziów członków dotychczasowej Rady, wprowadziła procedurę wyboru sędziów do Rady przez zasiadających w parlamencie polityków. Dnia 12.1.2018 r. Przewodniczący KRS, sędzia SN Dariusz Zawistowski złożył oświadczenie, w którym zrzekł się funkcji Przewodniczącego KRS z 15.1.2018 r., a więc przed wejściem w życie przepisów ustawy z 8.12.2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. Jednocześnie Krajowa Rada Sądownictwa zwróciła się do wszystkich sędziów o niewyrażanie zgody na kandydowanie w wyborach członków KRS. Funkcję Przewodniczącej Rady objęła tymczasowo I Prezes Sądu Najwyższego – prof. Małgorzata Gersdorf, która ustąpiła z funkcji Przewodniczącej na ostatnim posiedzeniu Rady 3.3.2018 r.

Stowarzyszenie „Iustitia” oraz inne stowarzyszenia sędziowskie, organy samorządu sędziowskiego, organizacje obywatelskie apelowały do sędziów o odmowę udziału w procedurze wyborów do nowej Rady. Na kandydowanie zdecydowało się zaledwie 18 spośród ponad 10 tys. polskich sędziów.

Zarząd SSP „Iustitia” zwrócił się do nich z następującym apelem:

Koledzy Sędziowie,

Każda władza polityczna tworzy dla siebie przestrzeń do rządzenia i sprawowania swojego mandatu jak najdłużej w przyszłości. Obowiązki sędziego, którymi są wymierzanie sprawiedliwości i trwanie na straży prawa, pochodzą od Państwa. Każda władza swoje uprawnienia musi realizować z poszanowaniem Konstytucji RP, czerpiąc legitymację z jej ponadświatopoglądowego przesłania.

Dziś, w opinii największych autorytetów prawa, władza polityczna wprowadzając nowy kształt ustawy o KRS pogwałciła normy konstytucyjne. Uczy­niła to w sposób, który w języku politologów przybrał miano „dyktatury większości”.

Decydując się na kandydowanie do tak formowanego organu jesteście winni społeczeństwu odpowiedź na najważniejsze pytanie, które każdego dnia, przy każdej decyzji otwiera się przed sędzią: Czemu chcecie służyć? W imię jakich wartości chcecie uczynić siebie częścią politycznej machiny, działającej bez respektu dla kultury polskiego parlamentaryzmu i dialogu, wprowadzającej w zakresie KRS rozwiązania, na które nie dał zgody w Konstytucji nasz Naród?

Każdy z nas sędziów, zarówno tych działających w stowarzyszeniach sędziowskich, jak i będących poza nimi, jest przede wszystkim obywatelem RP. Na każdym z nas ciąży powinność jej umacniania i najwyższej dbałości o dobro wspólne. W rocie sędziowskiego ślubowania nie znajdziecie fraz o politycznej uległości i osobistych ambicjach. Znajdziecie w nim uniwersalną rację służby sędziego. Sens ciężkiej, pełnej wyrzeczeń pracy polskich sędziów. Także motywację do wielu ważnych działań społecznych i edukacyjnych, umacniających państwo prawa, jakim jest i ma pozostać nasza Ojczyzna.

Dlatego prosimy Was o ponowne rozważenie swojej decyzji. Prosimy o solidarność z sędziami, którzy w zdecydowanej większości nie zgodzili się wziąć udziału w tej niekonstytucyjnej procedurze. Zważcie na wymowę swojego postępowania – wobec Rzeczpospolitej, społeczeństwa i wartości, których musi strzec prawo: sprawiedliwości, wolności i demokracji. Jeszcze nie jest za późno.

Zarząd SSP „Iustitia” podjął 24.12.2017 r. uchwałę o zwołaniu XXIII Zwyczajnego Zebrania Delegatów w dniach 9–11.2.2018 r. Początkowo planowano przeprowadzenie zebrania w kwietniu 2018 r., jednak przygotowywany przez rząd projekt ustawy o jawności życia publicznego wymusił przyspieszenie terminu. Procedowany projekt, w wypadku jego wejścia w życie, doprowadziłby do pozbawienia sędziów możliwości zasiadania w Zarządzie oraz Komisji Rewizyjnej SSP „Iustitia”. Aby tego uniknąć, konieczna była zmiana Statutu Stowarzyszenia, wykluczająca – nigdy zresztą niewykorzystaną możliwość prowadzenia przez Stowarzyszenie działalności gospodarczej.

W dniu 9.2.2018 r., podczas pierwszego dnia zebrania delegaci udzielili absolutorium wszystkim członków Zarządu, którzy uzyskali poparcie 91% 95% delegatów.

Podczas drugiego dnia obrad ogłoszono, iż honorowym członkiem Iustitii został prof. Adam Strzembosz. Prezes Stowarzyszenia prof. Krystian Markiewicz podkreślił, że postawa profesora w trudnych czasach PRL, aktywne uczestnictwo w budowaniu nowego wymiaru sprawiedliwości w nowej wolnej Polsce oraz angażowanie się w obronę niezawisłości sędziowskiej i wolnych sądów w ostatnich latach sprawiają, że stał się on wielkim autorytetem prawniczym i moralnym dla sędziów.

Zebranie Delegatów rozpoznało też odwołanie podsekretarza stanu w MS – sędziego Łukasza Piebiaka od uchwały Warszawskiego Oddziału Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” z 21.9.2017 r. o wykluczeniu z grona członków Stowarzyszenia. Delegaci z całego kraju, po zapoznaniu się z odwołaniem oraz stanowiskiem władz Oddziału Warszawskiego podjęli decyzję o nieuwzględnieniu odwołania Wiceministra Łukasza Piebiaka. W tajnym głosowaniu, na 133 delegatów, za usunięciem Łukasza Piebiaka z grona członków Stowarzyszenia opowiedziało się 114 delegatów, 13 było przeciwnych tej decyzji, a 6 wstrzymało się od głosu. W ten sposób decyzja Oddziału Warszawskiego stała się ostateczna.

Zebranie obradowało nad sprawami bieżącymi, dokonało zmian w statucie, podjęło m.in. uchwały następującej ­treści:

Uchwała programowa

XXIII Zwyczajnego Zebrania
Delegatów SSP „Iustitia”

9–11.2.2018 r.

XXIII Zwyczajne Zebranie Delegatów SSP „Iustitia” zobowiązuje Zarząd Stowarzyszenia do podejmowania działań, które przyczynią się do przywrócenia ładu konstytucyjnego w RP, a zwłaszcza właściwej pozycji ustrojowej organów władzy sądowniczej.

Oprócz elementów ustroju sądownictwa wskazanych w uchwale Nr 9 XXII Zwyczajnego Zebrania Delegatów z 2.4.2017 r. za kluczowe Zebranie Delegatów uważa w szczególności:

–    przywrócenie zgodnego z Konstytucją trybu wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa przez sędziów w wyborach powszechnych, równych, tajnych i bezpośrednich;

–    zwiększenie udziału obywateli w funkcjonowaniu sądownictwa, w szczególności przez wprowadzenie sędziów pokoju, obowiązkowego wysłuchania publicznego kandy­datów na członków Krajowej Rady Sądownictwa i powołanie Rady Społecznej przy tej Radzie;

–    ustanowienie kompetencji samorządu sędziowskiego do wyboru prezesa danego sądu lub przedstawiania kandydatów na prezesa, czy też wiążącego opiniowania tych kandydatów;

–    likwidację hierarchicznego podporządkowania administracyjnego pomiędzy sądami różnego szczebla;

–    stworzenie warunków (także finansowych) do realizacji modelu „zawód sędziego koroną zawodów prawniczych”;

–    zapewnienie wszystkim sędziom sądów powszechnych dostępu do wszystkich stawek awansowych na jednakowych zasadach;

–    wprowadzenie takich zasad awansowania sędziów, które będą przejawem jednakowej troski o wszystkie szczeble i piony sądownictwa, w tym zniesienie stałych delegacji do sądów wyższego rzędu;

–    wprowadzenie odrębności budżetowej sądów powszechnych;

–    istotną poprawę warunków pracy i płacy pracowników administracyjnych w sądach, a także zwiększenie nakładów na infrastrukturę techniczną sądów;

–    likwidację rozwiązań prowadzących do dyskryminacji sędziów ze względu na płeć, w szczególności przywrócenie zasady, iż dalsze pełnienie służby przez kobiety, która ukończyły wiek progowy (60 lat), stanowi ich uprawnienie i nie zależy od zgody Ministra Sprawiedliwości.

Zebranie Delegatów zobowiązuje Zarząd do monitorowania, ewidencjonowania i nagłaśniania nadużyć Ministra Sprawiedliwości oraz podporządkowanych mu organów administracji sądowej, związanych z funkcjonowaniem sądownictwa, w szczególności w zakresie nieuzasadnionego wszczynania postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów, ograniczania możliwości udziału sędziów w dyskursie publicznym, odwoływania z pełnionych funkcji, przenoszenia do innych jednostek, braku zgody Ministra Sprawiedliwości na dalsze pełnienie urzędu przez sędziów, którzy ukończyli wiek progowy, bez podania merytorycznego uzasadnienia.

Zebranie Delegatów upoważnia Zarząd do podejmowania działań statutowych wobec członków nieprzestrzegających statutu i uchwał Zebrania Delegatów, dotyczących zasadniczych wartości i celów Stowarzyszenia.

Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro, realizując nadzwyczajne uprawnienia nadane art. 17 ust. 1 ustawy z 12.7.2017 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, odwołał przed upływem ustawowo określonych kadencji ponad 130 prezesów i wiceprezesów sądów. Uczynił to bez zasięgania jakichkolwiek opinii środowiska sędziowskiego.

Na stronie www.iustitia.pl na bieżąco informujemy o zmianach przeprowadzanych w poszczególnych sądach.

Wielu odwołań dokonano w skandalicznej formie: jednozdaniowym pismem wysyłanym z Ministerstwa Sprawiedliwości często w piątkowe popołudnie – faxem, mailem lub przy pomocy kuriera składającego korespondencję na biurze podawczym sądu. W wielu wypadkach o fakcie odwołania zainteresowani dowiadywali się z mediów.

Liczne zgromadzenia ogólne sądów wyraziły dezaprobatę dla formy, podawanych rzekomych powodów odwołania prezesów oraz trybu wskazania ich następców

Do tej pory, co najmniej 6 z nowopowołanych prezesów zrezygnowało z otrzymanych stanowisk.

Co ciekawe w odpowiedzi na wniosek z 23.2.2018 r. o wskazanie pełnej listy prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych i sądów wojskowych odwołanych w okresie od 12.8.2017 r. do daty pytania, ze wskazaniem sądu, z którego ich odwołano, podstawy prawnej, powodu oraz daty odwołania, pismem BM-II-082-219/18 Ministerstwo Sprawiedliwości zawiadomiło, że z uwagi na „bardzo obszerny zakres wniosku” potrzebuje dodatkowego czasu na rozpatrzenie wniosku. Ministerstwo stwierdziło, że dołoży wszelkich starań, aby udzielić odpowiedzi w nadzwyczajnym terminie 2 miesięcy, o którym mowa w art. 13 ust. 2 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

(IS)

Zmiana art. 69 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, uchwalona 12.7.2017 r.¹ w połączeniu ze zmianą dokonaną w ustawie z 16.11.2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw², która weszła w życie 1.10.2017 r., powoduje „automatyczne” przeniesienie w stan spoczynku kobiet – sędziów z chwilą ukończenia przez nie 60 r.ż.

Ustawą z 12.7.2017 r. dodano również do art. 69 § 1 ppkt b. Przepis ten oddał w ręce Ministra Sprawiedliwości decyzję w sprawie dalszego zajmowania stanowiska sędziego po ukończeniu określonego przez ustawę wieku.

Przepis art. 69 § 1 PrUSP w wersji obowiązującej od 1.10.2017 r. budzi zasadnicze wątpliwości natury prawno-konstytucyjnej i wydaje się sprzeczny z art. 33 Konstytucji RP. Pozostaje również w kolizji z art. 113 KP oraz stanowi naruszenie prawa UE, w tym m.in. Dyrektywy Rady 2000/78/WE, stanowi bowiem przejaw dyskryminacji ze względu na płeć.

Kobiety, które zostały objęte dyspozycją znowelizowanego art. 69 § 1 PrUSP przed dniem jego wejścia w życie mogły liczyć na to, że pozostaną w służbie sędziowskiej do ukończenia 67 r.ż. Tak nagłe obniżenie granicy wieku, z uzyskaniem którego obligatoryjnie ustaje służba sędziowska, zmusza kobiety do ostatecznego zaprzestania pracy, bez możliwości wcześniejszego zabezpieczenia, przede wszystkim ekonomicznego.

Z tej przyczyny Zarząd SSP „Iustitia” wraz z adwokatami Kancelarii Adwokatów Stańko i Partnerzy w Katowicach opracował projekt postępowania, w celu zarówno zablokowania niekorzystnych zmian, jak i występowania przez osoby poszkodowane z indywidualnymi roszczeniami do sądu. Działania te wspierane będą również przez Helsińską Fundację Praw Człowieka oraz eksperta z zakresu prawa pracy dr Urszulę Torbus – pracownika WPiA Uniwersytetu Śląskiego.

(IS)

¹ Dz.U. z 2017 r. poz. 1452.

² Dz.U. z 2017 r. poz. 38.