Nie mogło oczywiście zabraknąć reprezentacji naszego Stowarzyszenia na Open’er Festival 2022.

W dniach od 29.6.2022 r. do 2.7.2022 r. sędziowie z Iustitii prowadzili stoisko w ramach strefy NGO na festiwalu. W ramach projektu „Rządy Prawa Wspólna Sprawa” sędziowie realizowali symulacje rozpraw cywilnych i karnych, quiz konstytucyjny, quiz europejski, spotkania z Martą Frej i Przemkiem Staroniem¹.

IS

¹ Relacja z wydarzenia pod adresem: https://www.iustitia.pl/4480-rzady-prawa-wspolna-sprawa-na-open-er-festival-2022.

Na rozprawie w dniu 29.6.2022 r. TSUE rozpoznał sprawę dotyczącą pytania prejudycjalnego zadanego przez Sąd Okręgowy w Katowicach, w osobie sędziego Krystiana Markiewicza.

Na rozprawie obecny był autor pytania – prezes Iustitii, sędzia Joanna Hetnarowicz-Sikora i sędzia Bartłomiej Przymusiński. W trakcie rozprawy przedstawiciele Rządu wskazywali na arbitralność dotychczasowego orzecznictwa TSUE co do oceny systemu powołań sędziów w Polsce.

W ocenie Rządu polski ustawodawca przewidział, że kontrola prawidłowości powołania sędziego przed KRS odbywa się w ramach środka zaskarżenia, jakim jest skarga na uchwałę KRS do Sądu Najwyższego. Nie można natomiast takiej kontroli dokonywać po wręczeniu aktu nominacyjnego przez Prezydenta, bo ten wręczając akt powołania korzysta z prerogatywy.

Polski rząd wskazał, że 2243 sędziów w Polsce powołanych już zostało z udziałem neo-KRS. To stanowi ponad 20% ogólnej liczby wszystkich sędziów w naszym kraju. Należy mieć na uwadze zasadę pewności orzeczeń sądowych. Podważając tę zasadę można doprowadzić do całkowitej zapaści systemu wymiaru sprawiedliwości.

W trakcie rozprawy Rzecznik Praw Obywatelskich wysoce krytycznie ocenił część rozwiązań zawartych w ostatniej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym, dostrzegając, że nie stanowią one wykonania orzeczeń TSUE.

W ocenie Rzecznika zmiany w polskich ustawach o SN i ustroju sądów powszechnych wskazują na to, że mamy mocno osłabione domniemanie, iż dany sędzia spełnia kryteria sądu ustanowionego na podstawie ustawy.

Przedstawicielka Komisji Europejskiej podnosiła, że TSUE wypracował test kontroli niezawisłości sędziego. W teście tym pojawia się odniesienie do neo-KRS, co do której istnieją zastrzeżenia w zakresie konstrukcji ­ustrojowej.

Do każdego państwa członkowskiego należy organizacja sądu z uwzględnieniem jednak zasad równoważności i efektywności systemu sądownictwa. Prawo unijne wymaga, aby właściwy sąd mógł przeprowadzić test niezależności danego sędziego i w razie oceny negatywnej – wyłączyć go od orze­kania¹.

W tym samym dniu TSUE zajmował się sprawą zainicjowaną przez sędziów Igora Tuleyę i Piotra Gąciarka.

IS

¹ Całość relacji pod adresem: https://www.iustitia.pl/4482-przed-tsue-odbyla-sie-rozprawa-dotyczaca-pytania-prejudycjalnego-sedziego.

W ocenie Stowarzyszenia zakładane przez projektodawcę zwiększenie efektywności ochrony prawnej udzielanej konsumentom usług finansowych na płaszczyźnie materialnoprawnej i procesowej zasługuje na pełną aprobatę. Mimo niewielkich rozmiarów projekt zmierza do rozszerzenia ochrony prawnej konsumentów zarówno w zakresie przedawnienia roszczeń, jak i ich dochodzenia przez wydłużenie okresu przedawnienia roszczeń konsumentów, wprowadzenia właściwości przemiennej miejsca zamieszkania lub siedziby powoda oraz zmniejszenia opłaty sądowej od pozwu w sprawach objętych zakresem projektowanej regulacji. Projektowana regulacja nie rozwiązuje problemu zasygnalizowanego w uzasadnieniu projektu, jakim jest nieposiadanie przez podmioty zobowiązane do naprawienia szkody nabywców obligacji GetBack środków na zaspokojenie tych roszczeń. Niezależnie od tego, walory projektowanych zmian mogą ujawnić się w przyszłości, polepszając sytuację prawną konsumentów dokonujących czynności z podmiotami rynku finansowego¹.

IS

¹ Opinia na stronie: https://www.iustitia.pl/dzialalnosc/opinie-i-raporty/4490-opinia-ssp-iustitia-o-projekcie-ustawy-o-zmianie-ustawy-kodeks-cywilny-ustawy-kodeks-postepowania-cywilnego-oraz-ustawy-o-kosztach-sadowych-w-sprawach-cywilnych-druk-nr-754.

15.7.2022 r. weszła w życie ustawa z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw, która jedynie pozornie rozwiązuje nawarstwiające się problemy związane z łamaniem zasad praworządności. W opinii Iustitii podkreślono, że ustawa nie rozwiązuje najważniejszego problemu, a mianowicie funkcjonowania nielegalnej Krajowej Rady Sądownictwa i jej udziału w procedurze powoływania sędziów. Nie eliminuje wobec tego systemowej dysfunkcji wadliwych powołań sędziowskich z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, w składzie ukształtowanym na podstawie ustawy zmieniającej z 2017 r. Przeciwnie, ustawa petryfikuje wszystkie patologie związane z politycznym systemem powołań sędziowskich. Przepisy wzmacniają pozycję Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. W jej skład wodzą jedynie osoby powołane w nielegalnym konkursie. Status obu podmiotów: neo-KRS i IKNiSP został podważony przez ETPCz i TSUE. Ustawa jedynie w niewielkim stopniu wzmacnia pozycję sędziów w postępowaniu dyscyplinarnym.

Ponadto ustawa zakazuje sędziom badania z urzędu statusu innego sędziego, który został powołany wadliwie, choć taki obowiązek obciąża każdego sędziego. Za przeprowadzenie badania sędzia w dalszym ciągu odpowiada dyscyplinarnie. Za odmowę orzekania z takim sędzią przewidziana jest również odpowiedzialność dyscyplinarna. Ustawa wprowadza test bezstronności, który może być inicjowany jedynie przez strony. Jego konstrukcja sprawia, że jest to pozorne narzędzie, niedające w praktyce możliwości wyeliminowania wadliwie powołanego sędziego ze składu¹.

IS

¹ Całość opinii na stronie: https://www.iustitia.pl/dzialalnosc/opinie-i-raporty/ 4489-opinia-stowarzyszenia-sedziow-polskich-iustitia-w-przedmiocie-zgodnosci-ustawy-z-dnia-9-czerwca-2022-r-o-zmianie-ustawy-o-sadzie-najwyzszym-oraz-niektorych-innych-ustaw-dz-u-z-2022-r-nr-480-poz-1259-z-kamieniami-milowymi-krajowy-plan-odbudowy-i-zwiekszania-odpornosci.

Pismami z 5.8.2022 r. Wiceprezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie Przemysław Radzik, działając w zastępstwie Piotra Schaba, poinformował sędziów II Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie: Ewę Gregajtys i Ewę Leszczyńską-Furtak o przeniesieniu, wbrew ich woli, do III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. W ocenie Stowarzyszenia decyzja powołanego przez Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobrę kierownictwa Sądu Apelacyjnego w Warszawie zapadła z oczywistym i rażącym naruszeniem prawa. W sposób niezrozumiały, mimo że dotyczy sędziów sądu apelacyjnego, odnosi się do opinii Kolegium Sądu Okręgowego w Warszawie. Zapadła w sposób całkowicie ignorujący art. 22a § 1 4a i 4c ustawy z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych.

W stanowisku Zarząd SSP „­Iustitia” podkreślił, że: „nielegalna decyzja Przemysława Radzika i Piotra Schaba stanowi oczywistą szykanę i odwet na sędziach stosujących prawo europejskie. Decyzja ta pokazuje, że dzięki politycznemu kierownictwu sądów możliwe jest szykanowanie sędziów w inny sposób, niż poprzez postępowania dyscyplinarne. Dopóki istnieje polityczna Krajowa Rada Sądownictwa i politycznie powoływani są prezesi sądów, nie są spełnione w Polsce minimalne gwarancje niezawisłości sędziów”¹.

IS

¹ Całość stanowiska na stronie: https://www.iustitia.pl/81-uchwaly/4501-stanowisko-zarzadu-ssp-iustitia-wobec-dzialan-przemyslawa-radzika-i-piotra-schaba-w-sadzie-apelacyjnym-w-warszawie.

W liście stanowiącym odpowiedź na list stowarzyszeń sędziowskich do KE, Komisarz UE ds. Sprawiedliwości Didier Reynders wskazał, iż: „Komisja uznała, że Polska nie podjęła niezbędnych środków, aby w pełni wykonać orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 14.7. oraz 15.7.2021 r. (sprawy C-204/21 R i C-791/19, Komisja przeciwko Polsce). W dniu 7.9.2021 r. Komisja podjęła zatem dwie odrębne decyzje. Na mocy pierwszej z nich, w odniesieniu do postanowienia w sprawie środków tymczasowych z 14.7.2021 r., Komisja postanowiła zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE, aby na Polskę zostały nałożone dzienne kary finansowe. W dniu 27.10.2021 r. Wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE nałożył na Polskę 1 000 000 euro dziennej kary pieniężnej przez okres, w którym postanowienie w sprawie środków tymczasowych z 14.7.2021 r. nie zostanie w pełni wykonane. Po drugie, w odniesieniu do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 15.7.2021 r. Komisja postanowiła skierować do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia. Procedura nadal trwa”.

„W odniesieniu do Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności przedłożonego przez Polskę, podobnie jak w przypadku wszystkich pozostałych państw członkowskich, Komisja oceniła plan pod kątem wszystkich kryteriów określonych w rozporządzeniu w sprawie Instrumentu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zgodnie z rozporządzeniem każdy plan musi przyczyniać się do skutecznego rozwiązania wszystkich lub znacznej części wyzwań określonych w odpowiednich zaleceniach kierowanych do poszczególnych krajów, a Komisja musi być przekonana, że istnieje solidny system zarządzania i kontroli na szczeblu krajowym w celu ochrony interesów finansowych Unii. W przypadku Polski niezawisłość sądownictwa jest wyzwaniem, które zostało zidentyfikowane w zaleceniach kierowanych do Państwa kraju. W związku z tym, biorąc pod uwagę te kryteria oceny, Komisja i Polska uzgodniły dodanie do planu reformy sądownictwa, która ma zostać wdrożona, a następnie zweryfikowana poprzez ocenę osiągnięcia kolejnych kamieni milowych. Reforma ta powinna w efekcie osiągnąć trzy główne cele, które przewodniczący Komisji nakreśliła podczas sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego w październiku 2021 r. Polska będzie musiała wykazać, że te cele (kamienie milowe) zostały osiągnięte, zanim będzie mogła nastąpić jakakolwiek wypłata w ramach Instrumentu Odbudowy i Zwiększania Odporności”¹.

IS

¹ Całość listu na stronie: https://www.iustitia.pl/79-informacje/4497-odpowiedz-komisarza-do-spraw-sprawiedliwosci-unii-europejskiej-didiera-reyndersa-na-list-stowarzyszen-sedziowskich-do-komisji-europejskiej.

Europejskie organizacje sędziowskie:
– EAJ (Europejskie Stowarzyszenie Sędziów);
– AEAJ (Stowarzyszenie Europejskich Sędziów Administracyjnych);
– MEDEL (Stowarzyszenie Sędziowie i Prokuratorzy Europejscy dla Demokracji i Wolności);
– Judges for Judges (fundacja Sędziowie dla Sędziów)
złożyły skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o stwierdzenie nieważności decyzji Rady Unii Europejskiej ustanawiającej tzw. „kamienie milowe” dla odblokowania funduszy unijnych dla Polski.

Według skarżących decyzja Rady UE została wydana bez uwzględnienia zobowiązań wynikających z orzeczeń TSUE, a ograniczenie się do „kamieni milowych” nie przywróci niezależnego sądownictwa w Polsce.

Upadek niezależności sądownictwa w jednym z krajów członkowskich uderza w sądownictwo w całej Unii Europejskiej.

Celem skargi jest ustanowienie przez TSUE zasady, że orzeczenia TSUE dotyczące niezależności sądownictwa mają być bezwarunkowo i bez opóźnienia wdrażane w życie, a wszystkie instytucje Unii Europejskiej są nimi związane.

Celem skargi jest także wyegzekwowanie od Komisji pełnej realizacji orzeczeń TSUE przed podjęciem decyzji o wypłacie środków unijnych dla Polski¹.

IS

¹ Więcej na stronie: https://www.iustitia.pl/ 4511-najwieksze-organizacje-sedziowskie-skarza-decyzje-o-ustanowieniu-kamieni-milowych-do-tsue.

Wydarzenia organizowane przez SSP „Iustitia” są już stałym elementem festiwalu Pol’and’Rock. Tak też było i w tym roku. W czasie festiwalu sędziowie organizowali spotkania z uczestnikami, quizy i symulacje rozpraw. Odbyły się: quiz konstytucyjny, warsztaty w ramach akcji „Rządy Prawa Wspólna Sprawa” pt. „Sprawne Sądy” (prowadzili je Igor Tuleya i Paweł Juszczyszyn), wystawa multimedialna Piotra Wójcika pt. „Sprawiedliwość”, „proces wilka”, symulacja rozprawy poprowadzona przez sędzię Annę Marię Wesołowską.

8.8.2022 r. Igor Tuleya (po 658 dniach zawieszenia) chciał wrócić do pracy w Sądzie Okręgowym w Warszawie. Niestety Piotr Schab, powołany przez prezesa partii Solidarna Polska, Prokuratora Generalnego – Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro (do niedawna prezes Sądu Okręgowego w Warszawie, a obecnie Prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie i jednocześnie Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych) uchylił decyzję Prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie o przywróceniu sędziego Igora Tuleyi do pracy¹.

IS

¹ Więcej na ten temat pod adresem: https://www.iustitia.pl/postepowania-dyscyplinarne/ 4502-sedzia-igor-tuleya-wraca-do-pracy-wideorelacja.

Sędzia Igor Tuleya został uhonorowany Medalem Wolności Słowa, przyznawanym przez Fundację Grand Press. Zadedykował tę nagrodę obywatelom, bo to od nich sędziowie uczą się odwagi¹.

IS

¹ Więcej pod adresem https://www.iustitia.pl/4513-igor-tuleya-otrzymal-medal-wolnosci-slowa.